Гісторыя
Гісторыя раёна
Столінскі раён утвораны 15 студзеня 1940 года і размешчаны на паўднёвым усходзе Брэсцкай вобласці. Раён адносіцца да ліку самых паўднёвых раёнаў Брэстчыны. На поўначы раён мяжуе з Лунінецкім, на захадзе – з Пінскім раёнамі Брэсцкай вобласці, на ўсходзе – з Жыткавіцкім раёнам Гомельскай вобласці. На поўдні нашымі суседзямі з'яўляюцца Зарэчненскі, Дубровіцкі і Ракітнаўскі раёны Ровенскай вобласці Украіны. Паўднёвая мяжа раёна супадае з дзяржаўнай мяжой Рэспублікі Беларусь.
Горад Столін-цэнтр раёна. Размешчаны на ўзнёслай тэрасе ўздоўж невялікай рэчкі Капанец да яе ўпадзення ў раку Гарынь (прыток Прыпяці). Столін знаходзіцца за 245 км на ўсход ад абласнога цэнтра Брэст.
Навукоўцы-археолагі валодаюць дадзенымі, згодна з якімі тэрыторыя раёна была заселеная ўжо ў 5 – 3-м тысячагоддзі да нашай эры. Першыя пісьмовыя згадкі пра горад Столін датуюцца 1555 годам ("пісцовая кніга Пінскага і Клецкага княстваў", дзе горад як сяло Стольна згадваецца ў сувязі з правядзеннем валочных вымярэнняў).
Аб паходжанні назвы горада існуе некалькі легенд. Вось некаторыя з іх:
1. Калісьці, на месцы знаходжання горада існавала вялікае возера, у якім вылавілі аднойчы 100 Ліней. Адсюль і пайшла назва горада-Столін.
2. Па рацэ Гарынь размяшчалася 7 гарадкоў, у якіх княжыла 12 братоў. Іх месца сходу (пасяджэння, нарады), то ёсць стол, за якім збіраліся браты – княжычы, знаходзіўся на месцы сучаснага Століна, адсюль і пайшла назва горада.
3. Месца старажытнага горада знаходзілася на левым беразе р. Копанец, у раёне сучаснага хлебазавода. У перакладзе з старажытнаіндыйскай мовы гэтае слова пазначае ўзвышэнне, земляны насып. А так як старажытны горад размяшчаўся на высокім абрывістым беразе ракі, то гэта магло абумовіць паходжанне назвы горада.
У 12-13 стагоддзях тэрыторыя сучаснага раёна ўваходзіла ў склад Пінскага, Тураўскага і Дубровіцкага княстваў, якія ў сярэдзіне 14 стагоддзя ўвайшлі ў склад Вялікага Княства Літоўскага.
У Вялікім Княстве Літоўскім раён знаходзіўся ў складзе Берасцейскага ваяводства і з'яўляўся дзяржаўным уладаннем.
1100 г.-першая дакументальная згадка пра Г. Д-гарадок.
1448 г. - першая дакументальная згадка пра В. Гарадная.
1452 г. - першая дакументальная згадка пра д. Рэмель.
1503 г. - першая дакументальная згадка пра вёскі Асавая, Дубай, Стахава, Плотніца, Відзібор.
1508 г. - першая дакументальная згадка пра В. Беражное.
У 1527 годзе крымскія татары спалілі Д. Гарадная, а частка яе жыхароў павялі ў няволю.
У 1551 годзе польскі кароль Жыгімонт II падарыў Мікалаю Радзівілу на вечнае валоданне г. Давыд-Гарадок разам з некалькімі вёскамі. Пачынаецца амаль 400-гадовая гаспадарка магнацкага роду Радзівілаў на значнай частцы тэрыторыі сучаснай Століншчыны.
У 1648-1649 гг.раён стаў арэнай жорсткай барацьбы паміж украінскімі казакамі, якія далучыліся да іх паўстанцамі з ліку мясцовых сялян, мяшчан і дробнай шляхты і войскамі Вялікага Княства Літоўскага.
У перыяд руска – польскай вайны 1654-1667 гг. (верасень 1655 г.) атрад рускіх войскаў, узначаленых князем Волконской, разбіў у ваколіцах Століна польска-літоўскія войскі, і некаторы перыяд утрымліваў мястэчка. З 1792 г.Столін – цэнтр Запінскага павета Брэсцкага ваяводства. Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г.раён увайшоў у склад Расіі. З 1795 г.Столін – цэнтр воласці Пінскага павета Мінскай губерні. У красавіку 1883 года на тэрыторыі раёна пачалося будаўніцтва ўчастка чыгункі Лунінец – роўна.
У 1816 г.у Століне была адкрыта першая на Беларусі школа ўзаемнага навучання, у якой выкладаліся асновы аграноміі, а ў 1863 г. – Земскае народнае вучылішча.
У 1885 г. паблізу Століна, у маёнтку князёў Радзівілаў закладзены пейзажны парк" Манькавічы " плошчай 50 га. (захаваліся 24 га). З 27 снежня 1963 года парк абвешчаны помнікам прыроды рэспубліканскага значэння.
На 1886 г.у Століне налічваўся 121 двор, пражывалі 815 чалавек, дзейнічалі царква, сінагога, 4 яўрэйскія малітоўныя дамы, капліца, валасное ўпраўленне, Земскае народнае вучылішча, конная паштовая станцыя, вінакурны і чайны заводы, карчма, 20 крам. Насельніцтва займалася земляробствам і жывёлагадоўляй, рыбнай лоўляй, сплавам лесу. Паводле перапісу ў 1897 г.у Століне было 250 двароў, 3,3 тыс. жыхароў. У пачатку 20 ст. – 471 двор, каля 4,7 тыс. жыхароў. Працавалі Земскае народнае вучылішча, царква, сінагога, валасное ўпраўленне, паштова-тэлеграфнае аддзяленне, вінакурны і смалакураны заводы, мноства крам, 2 малітоўных дома.
У лістападзе 1917 г.у раёне была ўсталяваная савецкая ўлада. З лютага 1918 г.па студзень 1919 г. раён быў акупаваны германскімі войскамі, супраць якіх разгарнуўся партызанскі рух.
У выніку гістарычных абставін у 1921-1939 гг.раён знаходзіўся ў складзе Польшчы. Спачатку раён на непрацяглы час увайшоў у склад гміны Лунінецкага павета Палескага ваяводства, а з 6 снежня 1922 г.быў утвораны Столінскі павет Палескага ваяводства. Паводле польскага перапісу, які быў праведзены 30 верасня 1921 г. Столін-вялікае і шматлікае мястэчка, у якім налічвалася каля 500 дамоў і 4 763 жыхароў.
У верасні 1939 года Столінскі раён увайшоў у склад БССР. У той час у раёне было 4 лесазаводы, 2 цагляныя заводы, дзейнічала мэблевая фабрыка. Было створана 10 калгасаў і 2 МТС. У 1939 г.у Століне пражывалі 8 тыс. жыхароў. 15 студзеня 1940 г.утвараецца Столінскі раён Пінскай вобласці.
Мірнае жыццё было перапынена ў 1941 годзе. ФАШЫСЦКАЯ АКУПАЦЫЯ доўжылася з 6 ліпеня 1941 года па 9 ліпеня 1944 года. Гітлераўцы знішчылі 13 767 мірных жыхароў. Супраць захопнікаў у Століне і раёне дзейнічалі падпольшчыкі, партызанскія брыгады "Советская Белоруссия" і брыгада спецыяльнага прызначэння пад камандаваннем С.П. Каплуна, партызаны ўкраінскіх злучэнняў С. а. Калпака і А. М. Сабурава. Раён быў вызвалены воінамі 397-й, 415-й, 212-й стралковых дывізій 61-й арміі 1-га Беларускага фронту.
8 студзеня 1954 года Столінскі і Давыд-Гарадоцкі раёны пасля скасавання Пінскай вобласці ўвайшлі ў склад Брэсцкай вобласці. 19 студзеня 1961 года Давыд-Гарадоцкі раён скасаваны, яго тэрыторыя далучана да Столінскага раёна.
Другім па велічыні населеным пунктам Столінскага раёна з'яўляецца г. Давыд-Гарадок. Ён размешчаны ў яго паўночнай частцы на рацэ Гарынь, у 36 км ад горада Століна, дзе пражывае 7 тыс.
З 15 студзеня 1940 года па 8 студзеня 1954 года горад Давыд-Гарадок быў раённым цэнтрам Пінскай, а з 8 студзеня 1954 года – Брэсцкай вобласці.
Давыд-Гарадок мае вельмі старажытную гісторыю. Ён узнік у пачатку 12 ст. як горад Кіеўскай Русі і ў 2000 г.адзначыў сваё 900-годдзе. Згадваецца ў гістарычных дакументах канца 14 ст. як горад Вялікага Княства Літоўскага, валоданне вялікіх князёў. З 1523 г.яго ўладальніцай была каралева Бона, з 1551 г. знаходзіўся ў складзе ардынацыі магнатаў Радзівілаў. Па некаторых звестках горад у свой час карыстаўся Магдэбургскім правам, меў свой герб.
ІНТЭРНЭТ РЭСУРСЫ
